Prace ucznów:

Droga_Krzyzowa.pdf

KAPLICZKI_POKRZYDOWA.pdf

OLTARZE_KOSCIOLA_W_POKRZYDOWIE.pdf

 

 

          Prawdopodobnie już w 1437 roku staraniem Zakonu działał tu kościół. Pierwsze wzmianki na temat drewnianej świątyni po wezwaniem świętego Wawrzyńca pochodzą właśnie z tego okresu. Po pokonaniu Zakonu przez wojska polskie w czasie wojny z lat 1454-1466 Pokrzydowo w granicach województwa chełmińskiego i starostwa brodnickiego przeszło pod władanie polskiego króla Kazimierza Jagiellończyka i jego następców.
W podziemiach świątyni i na terenie przyległym dokonywano pochówków zasłużonych osób i rodzin z terenu wsi i parafii jeszcze w 1699 i 1701 roku. Drewniana budowla z czasem zaczęła jednak popadać w ruinę. Prawdopodobnie około 1733 roku pamiętający czasy krzyżackie kościół został rozebrany. Na jego miejscu został wybudowany nowa, również drewniana świątynia. Ufundował ją Wojciech Pląskowski, który od 1730 roku był administratorem starostwa brodnickiego, a od 30 maja 1750 roku - także starostą brodnickim, który w 1751 roku sprowadził do Brodnicy zakon franciszkanów (reformatów) i wystawił na ich potrzeby drewniany klasztor (na miejscu obecnego przy ul. Sądowej w Brodnicy).
Nową świątynię w 1806 roku częściowo strawił jednak pożar. Spalone elementy wkrótce udało się naprawić. W takim stanie kościół przetrwał do roku 1820, kiedy to na polecenie ówczesnych władz z niewiadomych powodów został rozebrany. Pozbawieni świątyni mieszkańcy przerobili wówczas jedną ze stodół na kaplicę pod wezwaniem świętego Jana i tam uczęszczali na nabożeństwa. Taka sytuacja panowała ponad 40 lat. Jak należy się domyślać zarówno mieszkańcy, jak i dozór kościelny musieli podejmować w tym czasie wszystkie niezbędne starania dla budowy nowego kościoła. Nie jest wykluczone, że szukano także fundatorów i przeprowadzano kwesty na kupno materiałów budowlanych. Ich wysiłki zostały uwieńczone sukcesem, gdyż w ciągu zaledwie dwóch lat (1864-1866) udało się wznieść z czerwonej cegły nowy kościół zbudowany w stylu neoromańskim, w którym także obecnie odbywają się nabożeństwa. Plan budowy budowli oparto na planie prostokąta o wymiarach 36,15 m na 12,55 m. Kościelna wieża mierząca 42 metry jest o 10 metrów niższa od wieży zamku krzyżackiego w Brodnicy. Również w okresie budowy i urządzania wnętrza kościoła zakupione zostały także kościelne organy, wyprodukowane w 1865 roku przez niemiecką firmę Souer z Frankfurtu. Z tego okresu (1866) pochodzi także obraz św. Barbary pędzla T. Rednera. Konsekracji kościoła dokonał 16 września 1866 roku biskup pomocniczy Jerzy Jeszke.
 

     Jednak wkrótce po wybuchu reformacji (1517 rok) pokrzydowski kościół z rąk katolików przejęli okoliczni protestanci (luteranie). W ten sposób kościół stał się zborem ewangelickim aż do końca wieku XVI, kiedy przekazano go ponownie katolikom. Zarazem około roku 1535 w archiwach historycznych zanotowano inną nazwę wsi - Coprzidowo, a następnie Pokrzitowo.


          W podziemiach świątyni i na terenie przyległym dokonywano pochówków zasłużonych osób i rodzin z terenu wsi i parafii jeszcze w 1699 i 1701 roku. Drewniana budowla z czasem zaczęła jednak popadać w ruinę. Prawdopodobnie około 1733 roku pamiętający czasy krzyżackie kościół został rozebrany. Na jego miejscu został wybudowany nowa, również drewniana świątynia. Ufundował ją Wojciech Pląskowski, który od 1730 roku był administratorem starostwa brodnickiego, a od 30 maja 1750 roku - także starostą brodnickim, który w 1751 roku sprowadził do Brodnicy zakon franciszkanów (reformatów) i wystawił na ich potrzeby drewniany klasztor (na miejscu obecnego przy ul. Sądowej w Brodnicy).
              Nową świątynię w 1806 roku częściowo strawił jednak pożar. Spalone elementy wkrótce udało się naprawić. W takim stanie kościół przetrwał do roku 1820, kiedy to na polecenie ówczesnych władz z niewiadomych powodów został rozebrany. Pozbawieni świątyni mieszkańcy przerobili wówczas jedną ze stodół na kaplicę pod wezwaniem świętego Jana i tam uczęszczali na nabożeństwa. Taka sytuacja panowała ponad 40 lat. Jak należy się domyślać zarówno mieszkańcy, jak i dozór kościelny musieli podejmować w tym czasie wszystkie niezbędne starania dla budowy nowego kościoła. Nie jest wykluczone, że szukano także fundatorów i przeprowadzano kwesty na kupno materiałów budowlanych. Ich wysiłki zostały uwieńczone sukcesem, gdyż w ciągu zaledwie dwóch lat (1864-1866) udało się wznieść z czerwonej cegły nowy kościół zbudowany w stylu neoromańskim, w którym także obecnie odbywają się nabożeństwa. Plan budowy budowli oparto na planie prostokąta o wymiarach 36,15 m na 12,55 m. Kościelna wieża mierząca 42 metry jest o 10 metrów niższa od wieży zamku krzyżackiego w Brodnicy. Również w okresie budowy i urządzania wnętrza kościoła zakupione zostały także kościelne organy, wyprodukowane w 1865 roku przez niemiecką firmę Souer z Frankfurtu. Z tego okresu (1866) pochodzi także obraz św. Barbary pędzla T. Rednera. Konsekracji kościoła dokonał 16 września 1866 roku biskup pomocniczy Jerzy Jeszke.

                           Najstarsze zabytki kościoła parafialnego pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny w Pokrzydowie pochodzą z XVII i XVIII wieku. Warto zwrócić uwagę na XVIII-wieczne ławy i konfesjonał , które pochodzą z brodnickiego klasztorka o.o. franciszkanów. W kruchcie zachował się także barokowo-ludowy krucyfiks oraz granitowa kropielnica również tego okresu. Te zabytkowe części wyposażenia świątyni mogą pochodzić z drewnianej świątyni, którą rozebrano. Nie można wykluczyć także, że mogły one być ustawione w drewnianej kapliczce św. Jana, na którą zaadaptowano stodołę. Są to jednak tylko niepotwierdzone źródłowo hipotezy. Centralne miejsce w świątyni zajmuje pochodzący z 1911 roku ołtarz. Główną rzeźbą jest tam figura Matki Boskiej, a po bokach rzeźby biskupa krakowskiego - św. Stanisława Szczepanowskiego oraz pierwszego polskiego męczennika za wiarę świętego Wojciecha Sławnikowica. Podczas Wielkiego Postu centralna figura jest zasłaniana obrazem Pana Jezusa w Ogrójcu. Z XIX wieku zachował się ponadto obraz św. Walentego.
           Kościół w Pokrzydowie posiadał pierwotnie kilka dzwonów, z których do naszych czasów przetrwała tylko najmniejsza sygnaturka. Największym dzwonem był "Wawrzyniec" o wadze 4,60 cetnara (między 186,5 a 298 kilogramów), który pękł podczas dzwonienia 27 czerwca 1858 roku. Ten nastrojony na ton "d" instrument przetopiono wówczas w brodnickiej odlewni Colliera, zachowując dotychczasową nazwę. Z kolei drugim, nastrojonym na ton "a" był dzwon "Maria" (ważył 1,5 cetnara, czyli między 60,8 a 97,2 kilograma). Jednak w skutek uderzenia gromu w wieżę kościelną w maju 1889 roku stracił swój ton i zarazem harmonię współbrzmienia z "Wawrzyńcem". W roku 1890 dzwon został przetopiony i nazwany "Janem Chrzcicielem". Jednak oba dzwony zostały zabrane przez Niemców w czasie pierwszej wojny światowej (1914-18). Trzeci dzwon odlany w pracowni Franciszka Schillinga w Apoldzie został zakupiony do Pokrzydowa w 1904 roku. W 1924 roku ufundowany został duży dzwon "Stanisław", a dwa lata później mniejszy "Kazimierz". Również te dzwony przepadły zabrane przez Niemców, tym razem podczas drugiej wojny światowej.
tekst R.Stawski

                                                                                                           Duchowni i administratorzy parafii Pokrzydowo  
 
Ks. Jakub Żółtowski- proboszcz w latach 1601-1616.  
   
Ks. Jan Żółtowski -  proboszcz w latach 1616-1618†.
 
Ks. Walenty Mazowiecki   komendarz w latach 1623-1624.  
 
Ks.Andrzej Klecki -  w 1618 roku wikary w Brodnicy, od 1629 r - proboszcz w Pokrzydowie.   w 1641 roku - proboszcz w Bobrowie.
Ks.Marcin Tylicki-  1647 - komendarz w Pokrzydowie.   jednocześnie był proboszczem w Brzoziu tzw. Niemieckim (dziś Brzozie Lubawskie.
 
Ks. Jan Krąplewski-  komendarz w roku 1655.
    
Ks. (?) Wojszewicz-  administrator w Pokrzydowie w latach 1685-1689.    oraz proboszcz parafii Brzozie w latach 1685-1689.

Ks. Szymon Stanisław Złotowski  - proboszcz w Pokrzydowie i Brzoziu wymieniony w kronice w roku 1692,1726.   
Ks. Maciej Stanisław Wojciechowski- proboszcz w Pokrzydowie i Brzoziu w 1734 roku
  .   
Ks. Jakub Gruszczyński -  objął tutejszą parafię 26.IX.1736.    W 1740 roku był już proboszczem w Mszanie
Ks. Krygier- proboszcz w roku 1743.
    
Ks. Andrzej Polakowski -  proboszcz w roku 1764    Zmarł w roku 1774.

Ks. Wawrzyniec Kłodziński komendarz w roku 1774.
     
Ks. Szymon Witkowski -proboszcz w latach 1775-1801
   .   
Ks. Franciszek Myśliński - proboszcz parafii w latach 1801-5.IX.1836.
   
Ks. Augustyn Engler -proboszcz w latach 1836-1843.   
 
Ks. Jan Pankau  - administrator w roku 1844.   
Ks. Augustyn Seoger-proboszcz od listopada 1844 do roku 1852.
      
Ks. Jan Kamrowski  - proboszcz od 8.VI.1852 do 29.XII 1890 (†).   Urodził się w 1820 roku w Królówlesie koło Starogardu Gdańskiego. Jako działacz niepodległościowy w okresie zaborów był karany prze władze pruskie zwalczające polskość i katolicyzm w okresie "Kulturkampfu". Ksiądz Kamrowski był również budowniczym kościoła w Pokrzydowie oraz honorowym obywatelem miasta Brodnicy. Jego grób znajduje się na cmentarzu w Pokrzydowie.

Ks. Alojzy Zygmantowski -  proboszcz w latach 1891-1907.  
 
Ks. Roman Dembiński  - proboszcz w latach 1907-1940   Urodzony w 1876 roku w Łowińcu w powiecie świeckim. Jako działacz niepodległościowy i społeczny została aresztowany przez hitlerowców i uwięziony w obozie koncentracyjnym w Stutthofie. Zwolniony z obozu zmarł z wycieńczenia 29.XII 1940 i został pochowany na cmentarzu w Pokrzydowie.

Ks. Leon Kossak Główczewski -  administrował kilka okolicznych parafii w okresie po roku 1940, w tym Pokrzydowo.
 
Ks. Józef Wierzchowski  - proboszcz w latach 1948-1971.
   
Ks. Alfons Żmijewski  - proboszcz w latach 1971-1992 (†).   

Ks. Zenon Żmijewski - proboszcz od 8.III.1992